Wersja do druku

Udostępnij

Dziś mija 96. rocznica urodzin Henryka Tomaszewskiego, twórcy Wrocławskiego Teatru Pantomimy, jednego z najważniejszych twórców teatralnych XX wieku.

 

Henryk Tomaszewski (20 listopada 1919 – 23 września 2001) – tancerz, mim, choreograf, reżyser, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Ukończył Studio Dramatyczne Iwo Galla. Współpracował m.in. z Polskim Teatrem Akademickim i Operą Wrocławską. Reżyserował w teatrach Szwecji, Norwegii, RFN oraz we włoskiej La Scali.

 

Dla Henryka Tomaszewskiego ruch był afirmacją życia, poszerzeniem egzystencji, uogólnieniem jej, a jednocześnie sumowaniem. Odczytując sztukę współczesną jako przykład dewaluacji słowa – kryzysu funkcji reprezentatywnej języka na rzecz funkcji fatycznej (nastawionej na komunikację) i symbolicznej, w ruchu widział możliwość ominięcia drażliwości słowa oraz szansę na przekazanie tego, czego słowo ukazać się lęka.

 

Pantomima Henryka Tomaszewskiego to znacząca modyfikacja klasycznej pantomimy, polegająca głównie na wprowadzeniu gry zespołowej, symbolicznego i abstrakcyjnego operowania ciałem, oderwania go od mimetyzmu na rzecz ukazywania stanów i procesów wewnętrznych postaci/człowieka. Wprowadził do pantomimy słowo i rekwizyt, za co często był krytykowany. Sam artysta nie traktował pantomimy ortodoksyjnie; widział w niej konwencję teatralną, która jest w ciągłym procesie, formułę teatru poszukującą i otwartą na inne formy wyrazu.

 

Podstawą pełnospektaklowych choreodramów Tomaszewskiego była przede wszystkim literatura. Jednak nie przekładał on linearnie tekstu na ruch, ale poszukiwał asocjacji w obrazach, które tworzą się podczas lektury. Na scenę przeniósł takie utwory, jak: Woyzeck Georga Büchnera, Die vertauschten Kӧpfe. Eine indische LegendeTomasza Manna, Die Kaiserin von Neufundland Franka Wdekinda, Hamlet oraz Sen nocy letniej Williama Shakespeare’a, Bachantki Eurypidesa, Teoremat Pier Paolo Pasoliniego,Cardenio und Celinde Andreasa Gryphiusa, Legenda Stanisława Wyspiańskiego, Te DeumDer To denier Puppe Ferdinanda Brucknera.

 

Uprzywilejowanie rytmu działań fizycznych i teraźniejszości scenicznego dziania się, wydobywa w przedstawieniach Tomaszewskiego różnorodną problematykę inscenizowanych tekstów, a także wskazuje na rozchwianie pomiędzy binarnością postaci oraz tekstu, który z jednej strony jest fikcją, a z drugiej – dokumentem zapisanym przez konkretną estetykę ruchu. „Autentyczność” fabuły i iluzja ciała wprowadzają jednocześnie wieloznaczność i rozproszenie znaczenia, co w przypadku Henryka Tomaszewskiego skutkuje eksponowaniem teatru formy samego w sobie, a postrzeganie sprowadzone zostaje do postrzegania struktur – w tym wypadku struktur ruchowych.[1] Język ciała i jego rytm tworzą nową przestrzeń napięć nie tylko pomiędzy sceną a widownią, nie tylko pomiędzy postaciami, ale przede wszystkim pomiędzy wszystkimi elementami struktury przedstawienia.

 

 

[1]  Por. Hans-Thies Lehmann, Teatr postdramatyczny, Kraków 2009.

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close