Dzisiaj, czyli 11 grudnia 2022 roku obchodzimy 95. rocznicę urodzin Teresy Kujawy. Z tej okazji przypominamy o życiu tej tancerki i choreografki.

Wersja do druku

Udostępnij

Teresa Kujawa (właściwie Teresa Kujawa-Knapik) – polska tancerka baletowa, choreografka, pedagożka, reżyserka. Absolwentka Technikum Kinematografii w Poznaniu oraz Państwowej Szkoły Baletowej w Warszawie.

Zadebiutowała w 1949 roku na deskach Teatru Dolnośląskiego we Wrocławiu w spektaklu Słomkowy kapelusz Eugene’a Labiche’a, w reżyserii Jerzego Waldena.

Pracowała jako tancerka Opery Dolnośląskiej (1947–1949) i Opery w Poznaniu (1949–1958, od 1952 solistka), związana z zespołem Théâtre d’Art du Ballet podróżowała m.in. po Europie Zachodniej, następnie powróciła do pracy w Operze w Poznaniu (1960–1971). Od 1971 roku pracowała jako baletmistrzyni Opery Wrocławskiej.

W 1974 roku została choreografką Polskiego Teatru Tańca – Baletu Poznańskiego, później – Teatru Wielkiego w Łodzi (1975), Opery Wrocławskiej (1976–1982), Teatru Wielkiego w Warszawie (1982–1989). Była kierowniczką baletu w Operze Wrocławskiej i Teatrze Wielkim w Warszawie, a także reżyserką Opery i Operetki w Szczecinie.

Jako pedagożka udzielała się w Państwowej Szkole Baletowej w Poznaniu (1954–1971), szkole baletowej w Warszawie, Akademii Tańca w Moskwie (1963; nauczanie tańców narodowych i techniki tańca hiszpańskiego).

Szczególnie ceniona jest twórczość choreograficzna Teresy Kujawy. Do jej dzieł należą m.in. Medea (Polski Teatr Tańca), Spartakus (Opera Wrocławska), Czar miłości (Teatr Wielki w Łodzi), Coppelia (Opera i Operetka w Szczecinie) oraz Rzeźby mistrza Piotra (Teatr Wielki w Warszawie).

Była wielokrotnie nagradzana. Otrzymała m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986), „Tepsychorę” – nagrodę Sekcji Tańca i Baletu ZASP za osiągnięcia w dziedzinie choreografii i pedagogiki (1998), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a także nagrody za całokształt twórczości w dziedzinie choreografii (2007) i specjalną (2017) przyznane przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Artystka zmarła 28 kwietnia 2020 roku.

***

Wykaz najważniejszych ról w porządku chronologicznym:

  1. Noc Walpurgii – tancerka, 1950, chor. Eugeniusz Papliński
  2. Paw i dziewczyna – tancerka, 1950, chor. Eugeniusz Papliński
  3. Karnawał – dziewczyna, 1950, chor. Eugeniusz Papliński
  4. Noc Walpurgii – Bachantka, 1952, Nimfa ( 1963) chor. Leon Wójcikowski
  5. Swantewit – Rusałka, 1951, chor. Leon Wójcikowski
  6. Noc na Łysej Górze – Baba, 1952, chor. Leon Wójcikowski
  7. Coppelia – Cyganka, 1952,chor. Leon Wójcikowski
  8. Jezioro łabędzie – pas de quatre, taniec hiszpański, 1953, chor. Stanisław Miszczyk
  9. Z chłopa król – Zosia, 1954, chor. Stanisław Miszczyk
  10. Pan Twardowski – Medea, Diablica, Cyganka, Góralka, 1955, chor. Feliks Parnell
  11. Śpiąca królewna –Wróżka Carabosse, 1956, chor. Jerzy Gogół
  12. Czarodziejska miłość – Łucja, ok.1961, premiera 1958 , chor. Stella Pokrzywińska
  13. Fontanna Bachczysaraju – Zarema, premiera 1958, chor. Zygmunt Patkowski
  14. Syrena – Tancerka (Mazurek), 1962, chor. Eugeniusz Papliński
  15. Romeo i Julia – Uliczna tancerka, 1963, chor. Witold Borkowski
  16. La Valse i Valses Noble et sentimentale – Tancerka, 1964, chor.Conrad Drzewiecki
  17. Trójkątny kapelusz – Młynarka, 1965, chor. Conrad Drzewiecki, chor. Conrad Drzewiecki
  18. Improwizacje do Szekspira – Lady Makbet, 1966, chor. Conrad Drzewiecki
  19. Wariacje 4:4 – Tancerka, 1966, chor. Conrad Drzewiecki
  20. Tempus Jazz 67 – Tancerka 1967, chor. Conrad Drzewiecki
  21. Adagio na smyczki i organy – Tancerka, 1967, chor. Conrad Drzewiecki
  22. Dziecko i czary – Dwórka, Róża Infantki, chor. Conrad Drzewiecki
  23. Jezioro łabędzie – taniec hiszpański, 1969, chor. Conrad Drzewiecki

Nagrody i odznaczenia:

  • 1953 – II nagroda w konkurencji Tańca Charakterystycznego na Międzynarodowym Konkursie Tańca Młodzieży i Studentów w Bukareszcie
  • 1955 – IV nagroda w tańcu solowym Tańca Charakterystycznego na Międzynarodowym    Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie
  • 1969 – Srebrny Krzyż Zasługi
  • 1980 – Złoty Krzyż Zasługi
  • 1981 – Zasłużony Działacz Kultury
  • 1981 – nagroda Miasta Wrocławia
  • 1982 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki
  • 1985 – Krzyż Kawalerski I stopnia
  • 1998 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
  • 1998 – Nagroda ZASP – Sekcji Tańca i Baletu – Statuetka Terpsychory
  • 2007 – Nagroda Stowarzyszenia Autorów ZAiKS za całokształt twórczości artystycznej
  • 2008 – Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego za szczególne osiągnięcia w dziedzinie kultury
  • 2008 – Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis
  • 2016 – Złota Odznaka Towarzystwa Miłośników Wrocławia
  • 2017 – Nagroda specjalna Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
  • 2017 – Nagroda Finansowa ufundowana przez Fundację Artystów Weteranów Scen Polskich

Wykaz choreografii  i reżyserii:

Opera Wrocławska

Balety:

  • 1971 – Rzeźby mistrza Piotra – muz. Romuald Twardowski
  • 1972 – Spartakus – muz. Aram Chaczaturian
  • 1972 – Wieczór hiszpański – Czar miłości, Noce w ogrodach Hiszpanii – Manuel de Falla
  • 1977 – Coppelia – Leo Delibes
  • 1978 – Kopciuszek – Sergiusz Prokofiew
  • 1978 – Wieczór baletowy –    Polonia – muz. Ignacy Jan Paderewski,
  • Ad Libitum – muz. Kazimierz Serocki
  • 1980 – Miłość Orfeusza, Medea – muz. Juliusz Łuciuk
  • 1980 – Z chłopa król – muz. Grażyna Bacewicz
  • 1982 – Mandragora, Mity, Harnasie – muz. Karol Szymanowski
  • 1983 – Jezioro łabędzie – muz. Piotr Czajkowski
  • 1991 – Wieczór Diagilewa – Trójkątny kapelusz – muz. Manuel de Falla
  • 1993 – Dziadek do orzechów – muz. Piotr Czajkowski
  • 2001 – Impresje baletowePowracające fale – Mieczysław Karłowicz, IV symfonia koncertująca – muz. Karol Szymanowski, Exodus – muz. Wojciech Kilar

Wstawki baletowe:

  • 1968 – Carmen – muz. George Bizet
  • 1973 – Porgy i Bess – muz. George Gershwin
  • 1973 – Aida – muz. Giuseppe Verdi
  • 1977 – Halka – muz. Stanisław Moniuszko
  • 1977 – Sonata Belzebuba – muz. Edward Bogusławski
  • 1978 – Aptekarz – muz. Joseph Haydn
  • 1979 – Prawdę rozebrawszy nago – muz. Antonio Vivaldi
  • 1981 – Bal maskowy – muz. Giuseppe Verdi
  • 1987 – Carmen – muz. George Bizet
  • 1990– Krasnoludki, krasnoludki – muz. Katarzyna Gaertner
  • 1991 – Krakowiacy i górale, czyli cud mniemany – muz. Jan Stefani
  • 1994 – Samson i Dalila – muz. Camille Saint-Saëns
  • 1994 – Oliver! – Lionel Bart

Reżyseria:

2002 – Carmen – muz. Georges Bizet

Teatr Wielki w Poznaniu

Balety:

  • 1985 – Noce w ogrodach Hiszpanii – muz. Manuel d Falla
  • 1986 – IV symfonia koncertująca – muz. Karol Szymanowski
  • 1987 – Carmina Burana – muz. Carl Orff
  • 1988 – Peleas i Melizanda – muz. Jean Sibelius
  • 2003 – Pawana na śmierć Infantki – muz. Maurice Ravel
  • 2004 – IX symfonia – Ludwig van Beethoven
  • 2005 – Medea – muz. Juliusz Łuciuk

Wstawki baletowe:

  • 1964 – Porwanie – muz. Tomasz Kiesewetter
  • 1965 – Orfeusz w piekle – muz. Jacques Offenbach
  • 1967 – Dama pikowa – muz. Piotr Czajkowski
  • 1967 – Fra Diavolo – muz. Daniel Auber
  • 1969 – Krwawe gody – muz. Sandor Szokolay
  • 1969 – Chowańszczyzna – muz. Modest Musorgski
  • 1971 – Wesołe kumoszki z Windsoru – muz. Otto Nicolai
  • 1971 – Traviata – muz. Giuseppe Verdi
  • 1986 – Straszny dwór – muz. Stanisław Moniuszko
  • 1989 – Kniaź Igor – muz. Igor Borodin
  • 1994 – Hrabina – muz. Stanisław Moniuszko
  • 1995 – Krasnoludki, krasnoludki – muz. Katarzyna Gaertner
  • 1999 – Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale – muz. Jan Stefani

Reżyseria:

1985 – Krótkie życie – muz. Manuel de Falla

 

Polski Teatr Tańca

1975  – Medea – muz. Juliusz Łuciuk

 

Teatr Wielki w Łodzi

Balety:

  • 1976 – Concerto grosso – muz. Bolesław Szabelski
  • 1976 – Czar miłości – muz. Manuel de Falla
  • 1982 – Medea – muz. Juliusz Łuciuk
  • 1983 – Coppelia – muz. Leo Delibes

Wstawki operowe:

1976 – Lord Jim – muz. Romuald Twardowski

Reżyseria:

  • 1985 – Halka – muz. Stanisław Moniuszko
  • 1989 – Madame Butterfly – muz. Giacomo Puccini

 

Teatr Wielki w Warszawie

Balety:

  • 1974 – Rzeźby mistrza Piotra – muz. Romuald Twardowski
  • 1982 – Mandragora, Mity, Harnasie – muz. Karol Szymanowski
  • 1982 – Yerma – Manuel de Falla
  • Goya – Joaquín Rodrigo, Joaquín Turina
  • 1985 – Pan Twardowski – muz. Ludomir Różycki
  • 1989 – Arlekinada – muz. Robert Schumann

Wstawki w operach:

  • 1983 – Król Roger – muz. Karol Szymanowski
  • 1983 – Straszny dwór – muz. Stanisław Moniuszko
  • 1984 – Sonata Belzebuba – muz. Edward Bogusławski
  • 1984 – Poławiacze pereł – muz. Georges Bizet
  • 1993 – Krakowiacy i górale  – muz. Wojciech Bogusławski

Opera i Operetka w Szczecinie/ Opera na Zamku (od 2000 roku)

Balety:

1998 – Coppelia – muz. Leo Delibes

Wstawki w operach:

  • 1971 – Człowiek z La Manchy – muz. Mitchell Leigh
  • 1987 – Zemsta nietoperza – muz. Johann Strauss
  • 1992 – Krasnoludki, krasnoludki – muz. Katarzyna Gaertner
  • 1995 – Orfeusz w piekle – muz. Jacques Offenbach

Reżyseria:

  • 1993 – Carmen – muz. Georges Bizet
  • 1996 – Bal u księcia Orłowskiego – muz. Johann Strauss
  • 1997 – Potulicka – koncert galowy z okazji 40-lecia Opery i Operetki w Szczecinie
  • 2000 – Baron cygański – muz. Johann Strauss

 

Teatr Muzyczny W Gdyni

Balety

1978 – Czarodziejska miłość – muz. Manuel de Falla

 

Opera Nova w Bydgoszczy

Wstawki baletowe

  • 1988 – Carmen – muz. Georges Bizet
  • 1995 – Zemsta nietoperza – muz. Johann Strauss

Reżyseria

1993 – Krótkie życie – muz. Manuel de Falla

Opera Śląska w Bytomiu

Wstawki baletowe

1996 – Zaczarowany bal, czyli krasnoludki, krasnoludki – muz. Katarzyna Gaertner

 

Opera Bałtycka w Gdańsku

Wstawki baletowe

1963Carmen – muz. Georges Bizet

Teatr Muzyczny w Gliwicach

Wstawki baletowe

1998 – Orfeusz w piekle – muz. Jacques Offenbach

Teatr Muzyczny w Poznaniu

Wstawki baletowe

  • 1963 – Serwus Piotruś – muz. Gerd Natschinski
  • 1966 – Bal w operze – muz. Richard Heuberger
  • 1968 – Wesoła wojna – muz. Johann Strauss
  • 1970 – Dama od Maxima – muz. Tadeusz Sygietyński
  • 1970 – Hrabia Luxemburg – muz. Franz Lehar

 

Teatr Muzyczny, Operetka We Wrocławiu

  • 1976 – Zielony gil – muz. Andrzej Markowski
  • 1978 – Carewicz – muz. Franz Lehar
  • 2000 – Księżniczka czardasza – muz. Imre Kalman

Realizacje w Teatrach Dramatycznych:

  • 1961 –  Ondyna, reż. Józef Gruda – Teatr Polski w Poznaniu, ustawienie postaci i pantomimy
  • 1968 – Przedwiośnie, reż. Hugon Moryciński – Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, układ choreograficzny
  • 1972 –  Żywot Józefa, reż. Maria Straszewska, Teatr Polski we Wrocławiu, układ tańców i konsultacja choreograficzna
  • 1973 – Improwizacja w Wersalu. Chory z urojenia, reż. Jerzy Wróblewski, Teatr Polski we Wrocławiu – choreografia
  • 1977 – Symfonia braterstwa – Przedsiębiorstwo Imprez Artystycznych „Impart” we Wrocławiu – choreografia imprezy
  • 1979 – Letnie przechadzki – reż. Maria Straszewska, Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze, opracowanie układu choreograficznego
  • 1979 – Radcy pana radcy, reż. Jerzy Wróblewski,  Teatr Dramatyczny w Olsztynie, choreografia
  • 1979 – Sonata Belzebuba, reż. Wróblewski Jerzy,  Teatr Powszechny im. Jana Kochanowskiego w Radomiu, ruch sceniczny i ustawienie piosenek
  • 1980 – Zielony gil, reż. Jerzy Wróblewski, Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, choreografia
  • 1991 – Miazga, reż. Kazimierz Braun, Teatr Polski we Wrocławiu – choreografia

Na zdjęciu: Teresa Kujawa. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas prób do „Czaru miłości” w Teatrze Wielkim w Łodzi. Fot. Chwalisław Zieliński

Zdjęcie

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas benefisu w 2016 roku w Operze Wrocławskiej. Fot. Archiwum Opery Wrocławskiej

Zdjęcie

Na zdjęciu: Teresa Kujawa podczas benefisu w 2016 roku w Operze Wrocławskiej. Fot. Archiwum Opery Wrocławskiej

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.

Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.

Close